MADHARA YA KUTUMIA NJIA ZA KISASA ZA UZAZI WA MPANGO.

 

MADHARA YA NJIA ZA KISASA ZA UZAZI WA MPANGO KWA MWANAMKE.

Zipo aina kuu 2 za njia za kisasa za uzazi wa mpango.

1.      Dawa za uzazi wa mpango za kumeza zenye homoni mbili (progestin na estrojeni)

2.      Dawa za uzazi wa mpango za progestin pekee (POC)

Njia hizi hupatikana katika mfumo wa aina 3

1.      Vidonge vikiwemo vidonge vya dharura

2.      Sindano, mara nyingi huchomwa kila baada ya miezi 3

3.      Namna za kudumu kama vile norplant au jadelle.

Dawa hizi za uzazi wa mpango huzuia nafasi ya mbegu za manii kufyonza yai katika mirija ya uzazi wakati wa ovulisho.

Kwa kawaida, zinasitisha ovulisho (ovulation). Progestin hutuma maoni hasi kwa hypothalamus.

Hypothalamus inapunguza utoaji wa homoni ya gonadotropin ambayo kwa upande hupunguza kutolewa kwa homoni ya kuvuta folikoli (FSH) na homoni ya kuvuta luteinizing (LH), ambayo kwa upande inazuia maendeleo ya folikoli.

Folikoli ni kifuko kinachochukua yai likiwa bado halijakomaa. Ikiwa folikoli haitakua, basi itakufa katikati ya mzunguko na hakutatokea ovulisho. Ikiwa hakuna ovulisho, basi hakutatokea kufyonza kwa mbegu za kiume ikiwa kuna tendo la ngono.

HAPA NDIPO TATIZO LINAPOANZIA…

OVULISHO (ovulation) ni kilele cha kike kwa kila mwanamke. Hiki ni kipindi ambacho hali yake ya kike iko kwenye kilele chake. Hii ndio wakati miungu yake ya uzazi iko macho, ndio kipindi cha kua na hisia za kimapenzi na kuwa tayari kwa mwenzi wake.

Kwa nini hii hutokea? Ni kwa sababu homoni ya progesterone inapata utawala wakati huu. Inafika kilele chake siku ya 7 baada ya ovulisho.

Progesterone ni homoni inayotuliza hisia za mwanamke. Anayo hisia za kimapenzi lakini sio kama wakati wa ovulisho. Hivyo inakuza kutolewa kwa serotonin na melatonin (homoni za kulala).

Progesterone huwezesha kazi ya homoni nyingine kama homoni za kupambana na uvimbe kutoka kwenye tezi za adrenal.

Progesterone inakuza upokeaji wa virutubisho muhimu kama zinki, magnesiamu, iodine na kalsiamu na huweka sawa bakteria kwenye tumbo.

Progesterone pia husaidia ujauzito kwa kuhakikisha kuwa mfuko wa uzazi haukutani bila sababu. Ndiyo maana baada ya ovulisho inakabi juu kwa kutarajia ujauzito.

Lakini pia progesterone ni diuretiki kwa maana ya kwamba inasaidia upotevu wa maji kupitia mkojo.

Progesterone huzalishwa wakati homoni ya kuvuta luteinizing inafika kilele chake. Walakini dawa za uzazi wa mpango ambazo wanawake humeza huzuia kutolewa kwa homoni ya kuvuta luteinizing ambayo kwa upande inazuia kutolewa kwa homoni ya progestin.

NINI HUTOKEA IKIWA DAWA ZA UZAZI WA MPANGO ZINAZUIA PROGESTIN?

·       Uvimbe utatokea, matiti yatauma, ovulisho itavurugika na kupata magonjwa ya autoimmune

·       Mabadiliko ya hisia, wasiwasi, hasira, kukosa usingizi kutokana na kusumbuliwa kwa serotonin na melatonin.

·       Ugumba. Mwanamke hushindwa kubeba mimba au mimba kuharibika mara kwa mara kwa sababu hakuna progestin ya kutosha kusaidia ukuaji wa ujauzito.

·       Matatizo ya tumbo kama vile kujaa gesi, kuharisha pamoja na syndrome ya utumbo na gastritis.

·       Kuongezeka uzito/unene kutokana na homoni ya kushiba isiyo na hisia na homoni inayotafsiri njaa ijulikanayo kwa jina la ghrelin.

·       Uhifadhi wa maji yasiyohitajika mwilini.

·       Mifupa dhaifu. Ndio maana wanawake wazee baada ya kumaliza kipindi cha kuzaa wana mifupa dhaifu kwa sababu progesterone inakuza ukuaji wa mafuta ya mifupa.

·       Upungufu wa hamu ya ngono au kutokuvutiwa na mwenza wako.

Kwa kifupi ni kwamba, mwanamke hayupo salama akiwa anatumia njia za kisasa za uzazi wa mpango.

NINI HUTOKEA ENDAPO MWANAMKE ANAYETUMIA DAWA ZA UZAZI WA MPANGO AKIACHA?

·       Anakua mwanamke mwenye furaha Zaidi.

·       Anafurahia uwepo wa watoto wadogo Zaidi.

·       Anakua na heshima/unyenyekevu kwa mumewe.

·       Hupenda kutunza vitu kama vile mifugo na mazao na hufurahia kufanya hivyo.

·       Kama yupo single, huanza kuvutia wanaume wa maana (masculine) kwa sababu ya mwili kuzalisha pheromones zake.

·       Afya yake ya uzazi huimarika, pia hufika kileleni kwa urahisi.

·       Hushika mimba kwa urahisi.

JE, NJIA GANI NI NZURI KWA AJILI YA KUPANGA UZAZI?

·       Njia ya kalenda (hii ni nzuri kwa mwanamke ambaye hajaharibu mzunguko wake kwa kua mnene, kutokutumia vyakula visivyo vya asili, kutumia dawa za uzazi wa mpango n.k

·       Njia ya kumwaga nje. Hii huhitaji mwanaume mwenye nidhamu.

·       Kitanzi (IUD) cha shaba. Ambacho ni non-hormonal.

·       Kondomu. (ni njia nzuri Zaidi kwani unauhakika wa kudhibiti uzazi.